Trong lịch sử hào hùng hàng ngàn năm dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam, cương giới lãnh thổ thời kỳ nào cũng là vấn đề phức tạp và trọng đại. Các triều đại cha ông ta kế tiếp nhau luôn coi trọng việc mở mang và giữ gìn bờ cõi. Từ xưa đến nay, chúng ta luôn tôn trọng các đường biên giới lịch sử đã ký kết với các nước lân bang và cũng cần biết nguyên nhân cũng như hoàn cảnh đã dẫn đến việc ký kết thỏa thuận về những đường biên giới lịch sử đó. Quyển sách “Đại Nam quốc cương giới vựng biên” sẽ giới thiệu đến bạn đọc về một tài liệu lịch sử quý báo có nội dung về cương giới lãnh thổ nước ta ra đời cách đây trên 130 năm của tác giả Hoàng Hữu Xứng.
Với độ dày 211 trang, nội dung sách được chia thành 07 phần, được gọi là 07 quyền, ghi chép về địa lý tất cả các tỉnh từ Bác tới Nam, được 02 dịch giả Vũ Thị Lan Anh và Vũ Việt Bằng dịch theo bản gốc chữ Hán của Viện Sử học, Viện Hàn Lâm Khoa học xã hội Việt Nam cung cấp, bao gồm:
Quyển 1: Tổng hợp về các sách, về phủ Thừa Thiên thuộc Kinh sư.
Quyển 2: Về các tỉnh Quảng Trị, Hà Tĩnh, Thanh Hóa.
Quyển 3: Về các tỉnh Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Bình Thuận.
Quyển 4: Về các tỉnh Bình Định, Nam Định, Hà Nội, Bắc Ninh, Hưng Yên, Thái Nguyên, Hải Dương, Quảng Yên.
Quyển 5: Về các tỉnh Sơn Tây, Hưng Hóa, Tuyên Quang, Lạng Sơn, Cao Bằng.
Quyển 6: Về các tỉnh Biên Hòa, Gia Định, Định Tường, An Giang, Hà Tiên, thành Trấn Tây.
Quyển 7: Các thuyết giống, khác nhau về cương giới; phụ ghi thêm về các nước Xiêm La, Nam Chưởng, Cao Man; phụ khảo về Vạn Tượng, Chiêm Thành, Thủy Chân Lạp.
Ngoài ra, sách còn có phần khảo cứu riêng về sông Cửu Long, về Cột trụ đồng thời xưa và một số nước có biên giới tiếp giáp với nước ta thời đó như Xiêm La, Nam Chưởng, Chiêm Thành,… Những địa phận ở dọc biên giới, trước là của nước ta, nhưng nay thuộc nước khác (như thời nhà Hồ, nhà Mạc cắt đất cho nhà Minh, nhà Thanh) cũng được ghi chép rõ thuộc tỉnh nào cũng như lai lịch của vùng đất. Ngoài ra, thời điểm biên soạn sách, 6 tỉnh Nam kỳ đã bị chiếm và thuộc quyền quản lý của thực dân Pháp, cũng được Hoàng Hữu Xứng ghi chép kỹ càng. Điều đó thể hiện tinh thần dũng cảm, lòng yêu nước cao độ cũng như trách nhiệm của một công dân với quốc gia.
“Đại Nam quốc cương giới vựng biên” còn là một tác phẩm văn học, tài liệu lịch sử hết sức có giá trị, đặc biệt trong hoàn cảnh phức tạp của cuộc đấu tranh bảo vệ chủ quyền quốc gia ngày nay, đồng thời là tài liệu có ích cho các nhà nghiên cứu và độc giả, góp phần vào công cuộc gìn giữ từng tất đất thiêng liêng thuộc cương vực quốc gia mà tiền nhân đã đổ xương máu tạo dựng nên.
Sách được Nhà xuất bản Hà Nội ấn hành năm 2020. Mời bạn tìm đọc quyển sách tại Thư viện thành phố Cần Thơ với các mã số:
▪ Ký hiệu phân loại: 959.7 / Đ103N
▪ PHÒNG MƯỢN: MG.010215; MG.010216