Luật xưa án cũ / Bùi Xuân Đính. - H. : Chính trị Quốc gia Sự thật, 2023. - 646tr.; 24cm

Thứ ba - 28/10/2025 05:46 81 0

Trong lịch sử phát triển của quốc gia Việt Nam, thời kỳ phong kiến tự chủ (từ đầu thế kỷ XI đến giữa thế kỷ XIX) có một vị trí trọng yếu. Đây là thời kỳ cha ông phát triển và nâng cao một bước các giá trị văn hóa, trong đó có văn hóa pháp lý hình thành từ thời các vua Hùng, được thử thách qua hàng ngàn năm chịu ách đô hộ của phong kiến phương Bắc. Nhằm mục đích “ôn cố tri tân”, từ những câu chuyện về luật xưa, án cũ, những bài học hôm qua sẽ là hành động của chúng ta hôm nay, đồng thời cung cấp thêm cho bạn đọc một cách tiếp cận mới về đề tài “văn hóa pháp lý”, năm 2023, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật đã ấn hành quyển sách “Luật xưa án cũ”.

Sách do PGS.TS. Bùi Xuân Đính sưu tầm và biên soạn. Trong quyển sách, tác giả đã công phu tập hợp 136 câu chuyện pháp luật thời phong kiến (được ghi lại trong các bộ chính sử của nước nhà), trong đó nhiều câu chuyện là những vụ án nổi tiếng trong lịch sử phong kiến Việt Nam, với sự có mặt của đủ các giai tầng xã hội từ vua chúa, đội ngũ quan lại các cấp, đến những người dân bình thường; liên quan tới rất nhiều mặt của đời sống xã hội như: kinh tế, chính trị, văn hóa, giáo dục, quốc phòng, an ninh…

Với độ dày 646 trang, quyển sách được bố cục thành 05 phần.

Phần 1 giới thiệu các câu chuyện và vụ án về các vị vua chúa, triều đình nêu gương sống theo pháp luật, răn bảo người thân, hoàng tộc cùng noi theo mới có thể “bảo ban” được thiên hạ, như chuyện vua Lý Thánh Tông 02 lần ban đặc ân với tù phạm; chuyện vua Trần Nhân Tông xử thắng cho người dân (vụ án Đỗ Thiên Thư, Đỗ Khắc Chung); vua Trần Nhân Tông xử Phí Mạnh về tội tham quan;…

Phần 2 trình bày các câu chuyện về quan lại nêu gương tuân thủ pháp luật để các vị quan khác và cho dân chúng noi theo, tạo sự ổn định cho xã hội, cho đất nước: Chuyện Thái sư Trần Thủ Độ nghiêm minh trong thực thi pháp luật, không để tình cảm anh em, vợ chồng xen lẫn vào việc công; cảm phục việc Hưng Đạo vương Trần Quốc Tuấn, Hưng Dã vương Trần Quốc Nghiễn cùng các gia nô Yết Kiêu, Dã Tượng không vì tình riêng mà làm tổn hại đến việc nước, biết đặt lợi ích của triều đình, của quốc gia - dân tộc lên đầu; quan đại thần Lê Cư Nhân (thời vua Trần Minh Tông) - người thẳng thắn, dám phê phán những khuyết điểm, sai lầm của người khác và dám tự nhận trách nhiệm về mình;…

Phần 3 là các câu chuyện và vụ án về quan lại vi phạm pháp luật như: Trương Hán Siêu (Hành khiển thời vua Trần Minh Tông), Trình Duy Nhất (Giám sát ngũ hình thời vua Lê Nhân Tông), Lê Thụ (Tiền quân Tổng quản thời vua Lê Nhân Tông), Lê Hán Đình (Chuyển vận sứ thời vua Lê Thánh Tông),… Qua đó cho thấy trong đội ngũ quan lại thời phong kiến, bên cạnh những vị quan nêu gương sáng về tuân thủ pháp luật, giữ vững kỷ cương phép nước, lại có một bộ phận không nhỏ vì những động cơ, mục đích khác nhau mà đã phạm luật, phạm tội với những biểu hiện và mức độ khác nhau, để phải chịu các hình phạt khác nhau của pháp luật.

Phần 4 giới thiệu các câu chuyện về những vị quan từ đố kỵ, ghen ghét lẫn nhau mà luôn tìm cách hại nhau, dẫn đến vi phạm pháp luật, nhiều trường hợp rất nghiêm trọng, có trường hợp vì đố kỵ muốn làm hại đồng liêu mà gây họa cho chính bản thân mình: Câu chuyện ở hồ Dâm Đàm và án “Mưu giết vua” năm Bính Tý 1096 cho thấy mâu thuẫn nội bộ xuất phát từ tính đố kỵ của con người có thể xảy ra ở bất cứ cơ quan, ngành nào; vụ gian lận thi cử của Giám thí Ngô Sách Tuấn; chuyện Chưởng Tiền quân Lê Văn Quân (thời vua Gia Long) mang lòng đố kỵ với những đồng sự ngang hàng và lớp tướng lĩnh sinh sau;…

Phần 5 là các câu chuyện liên quan đến tình trạng vi phạm pháp luật của người dân dưới thời phong kiến cùng việc xử lý của nhà nước, qua đó nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm của lịch sử trong việc giáo dục và xây dựng ý thức sống và làm việc theo pháp luật cho các tầng lớp nhân dân hiện nay: các vụ án cướp bóc vào các năm 1810, 1811 của Lê Du, An Ôn Bích, Hoàng Văn Thái cho thấy việc bảo vệ an ninh ở vùng biên giới có một vị trí rất quan trọng trong việc an dân, phát triển kinh tế, xây dựng mối quan hệ thân thiện với nước láng giềng, tăng cường ý thức quốc gia - dân tộc cho các tầng lớp nhân dân; chuyện về Phan Nhật Tỉnh bị khiếu kiện và Nguyễn Kim Giám xúi bẩy kiện cáo, tập hợp nhiều người khiếu kiện để ăn tiền là bài học cho tất cả những ai mỗi khi có việc khiếu kiện, cần bình tĩnh, cân nhắc thận trọng;…

Với cách dẫn chuyện và luận bàn hấp dẫn qua những vụ án nổi tiếng trong lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam, quyển sách “Luật xưa án cũ” rút ra nhiều bài học đậm tính thời sự và những kinh nghiệm quý báu cho công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, đồng thời góp phần nâng cao ý thức thượng tôn pháp luật cho mọi người trong xã hội.

Sách đang được phục vụ tại Thư viện thành phố Cần Thơ. Mời bạn tìm đọc quyển sách với các mã số:
▪ Ký hiệu phân loại: 349.597 / L504X
▪ PHÒNG MƯỢN: MA.028447

Những tin mới hơn
Những tin cũ hơn

Luật xưa án cũ / Bùi Xuân Đính. - H. : Chính trị Quốc gia Sự thật, 2023. - 646tr.; 24cm

* Phủ biên tạp lục / Lê Quý Đôn; Trần Đại Vinh dịch. - Đà Nẵng : Nxb. Đà Nẵng, 2018. - 307tr.; 24cm (19/10/2025)

* Phụ nữ hãy là người vừa đủ / Thanh Hương biên soạn. - H. : Văn học, 2023. - 171tr.; 24cm. - (Bách khoa thư dành cho phụ nữ. Tri thức vàng cho cuộc sống) (15/10/2025)

* Một số vấn đề về chính sách dân tộc ở Việt Nam: Lí luận và thực tiễn / Nguyễn Lâm Thành. - Thái Nguyên : Đại học Thái Nguyên, 2021. - 227tr.; 21cm (12/10/2025)

* Thương nhân Việt Nam xưa - Vấn đề, nhân vật và giai thoại / Nguyễn Thanh Tuyền. - Tp. Hồ Chí Minh : Văn hoá - Văn nghệ Tp. Hồ Chí Minh, 2019. - 204tr.; 24cm (12/10/2025)

* Lịch sử Hội Liên hiệp Thanh niên Việt Nam (Rút gọn) / Phạm Bá Khoa chủ biên, Nguyễn Việt Hùng, Phạm Thu Hà.... - H. : Thanh niên, 2021. - 359tr.; 21cm (07/10/2025)