THƯ VIỆN THÀNH PHỐ CẦN THƠ - CANTHO PUBLIC LIBRARY
CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH “VĂN HÓA ĐỌC VÀ CUỘC SỐNG” KỲ 39 (tháng 10/2025)
Chào mừng quý vị và các bạn đến với Chương trình phát thanh “Văn hóa đọc và cuộc sống” kỳ thứ 39 (tháng 10/2025) của Thư viện thành phố Cần Thơ!
I. VĂN HÓA ĐỌC 4.0
Các bạn thân mến! Trong chuyên mục “Văn hóa đọc 4.0” kỳ này, mời các bạn cùng nghe bài viết "5 cách giúp học sinh cải thiện khả năng đọc hiểu” của Phương Anh đăng trên Báo điện tử Thanh niên.
Đọc là một kỹ năng quan trọng trong đời sống thường ngày. Nhưng để có thể thực sự làm chủ việc đọc hiểu, đặc biệt trong môi trường học thuật, đòi hỏi bạn cần phải rèn luyện nhiều hơn. Dưới đây là 5 cách cải thiện khả năng đọc hiểu, theo tổng hợp trên trang About.com.
Nên xác định mục đích đọc
Đọc một cuốn sách cho vui khác với việc đọc để phục vụ mục đích học tập. Nếu đọc với mục đích để giải trí hay để giết thời gian thì bạn sẽ nhận được điều bạn mong muốn đó là giải trí, niềm vui.
Tuy nhiên, khi đọc để có thông tin, để nghiên cứu, học tập bạn không nên tiếp cận theo cùng một cách mà cần có chiến lược. Chiến lược đó đòi hỏi bạn đọc nhiều lần, đặt câu hỏi về những gì bạn đọc và ghi chép lại những gì cần chú ý để ghi nhớ.
Hiểu thể loại và chủ đề
Trong hầu hết các bài thi đọc, học sinh thường được yêu cầu đọc một đoạn và dự đoán ý chính. Dự đoán là kỹ năng cần rèn luyện trong khi đọc để đảm bảo bạn có thể suy luận, sâu chuỗi thông tin từ những đặc điểm có trong văn bản. Bên cạnh đó, một điều quan trọng nữa là bạn cần phải biết và phân biệt được mình đang đọc thể loại gì. Vì hiểu thể loại sẽ giúp bạn đưa ra dự đoán và hiểu về hành động, thông tin có trong văn bản.
Cần có công cụ khi đọc
Trừ những lúc đọc cho vui, thì những lúc còn lại bạn nên có công cụ kèm theo khi đọc, đó có thể là bút chì hay giấy đánh dấu. Não hoạt động theo quy luật “đào thải”, nếu bạn không lưu trữ lại thì mọi thứ sẽ trôi đi theo thời gian. Vậy nên bạn cần dụng cụ để ghi nhanh lại những suy nghĩ, dự đoán, thắc mắc mà bạn có trong quá trình đọc.
Chú ý đến vốn từ vựng
Thực tế là vốn từ chúng ta có hằng ngày chỉ là vốn từ dùng trong giao tiếp hằng ngày. Để có thể hiểu nhiều lĩnh vực hơn đòi hỏi phải đọc và thu nhặt nhiều từ vựng chuyên môn. Khi đọc một chủ đề mới hay một lĩnh vực mới bạn nên chú ý và ghi chép lại để tăng vốn từ vựng cho bản thân.
Phân tích tiêu đề
Trong nhiều trường hợp tiêu đề chính là phần nói lên thông tin cốt lõi của toàn văn bản. Vì vậy, bạn nên chú ý đọc kỹ và phân tích tiêu đề để hiểu được thông điệp, mục đích chính mà văn bản đang đề cập tới. Điều này còn giúp cho bạn tiết kiệm thời gian và định hướng cho toàn bộ nhận thức của bạn cho các đoạn trong bài viết cần đọc.
II. NHỊP CẦU TRI THỨC
* Các bạn thân mến! chuyên mục “Nhịp cầu tri thức” kỳ này, mời các bạn cùng nghe bài viết “Bác Hồ với người cao tuổi” của Phượng Uyên đăng trên báo điện tử Vĩnh Long.
Trong rất nhiều những bài nói, bài viết của mình, Bác Hồ luôn khẳng định vai trò quan trọng của người cao tuổi trong sự nghiệp cách mạng giành độc lập dân tộc cũng như sự nghiệp phát triển đất nước, xây dựng xã hội chủ nghĩa.
Người nói: “Trách nhiệm của các vị phụ lão chúng ta đối với nhiệm vụ đất nước thật là trọng đại. Đất nước hưng thịnh do phụ lão gây dựng, đất nước tồn tại do phụ lão giúp sức. Nước mất phụ lão cứu. Nước suy sụp phụ lão phù trì. Nước nhà hưng, suy, tồn, vong, phụ lão đều gánh trách nhiệm rất nặng nề...”.
Trong suốt những năm lãnh đạo cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, xây dựng đất nước, mặc dù bận trăm công ngàn việc, nhưng Người vẫn theo dõi và cổ vũ sự phấn đấu của người cao tuổi. Quan tâm và thấu hiểu sự cố gắng của các cụ trong sự nghiệp cách mạng nên Người luôn kịp thời động viên, khích lệ. Như những câu thơ mà Người đã gửi tặng tới ba lão du kích Cao Bằng:
Tuổi cao chí càng cao
Múa gươm giết giặc ào ào gió thu
Sẵn sàng tiêu diệt quân thù
Tiếng thơm Việt Bắc ngàn thu lẫy lừng.
(Thơ tặng ba lão du kích Cao Bằng - 1947)
Bác Hồ cũng từng nói: “Người cao tuổi là của quý vô giá của dân tộc, của Nhà nước”. Người khẳng định: “Dẫu tóc đã bạc, mắt đã hoa, tay run, chân mỏi nhưng mỗi lời các cụ nói ra có ảnh hưởng đến hưng bang, mỗi hành động của phụ lão ảnh hưởng đến việc dựng nước và giữ nước...
Đối với gia đình, Tổ quốc, phụ lão có trọng trách là bậc tôn trưởng. Đối với làng xóm, bà con, phụ lão có sự tín nhiệm lớn lao. Phụ lão hô, Nhân dân hưởng ứng. Phụ lão làm, Nhân dân làm theo”.
Và không phụ lòng mong mỏi của Người, người cao tuổi Việt Nam đã không ngừng rèn luyện, đóng góp sức lực vào sự nghiệp cách mạng. Trong những năm kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước, người cao tuổi đã tham gia nhiều lĩnh vực, góp sức mình cùng quân dân cả nước đánh giặc, như: đào hầm bí mật, nuôi giấu, bảo vệ cán bộ; cung cấp lương thực, thực phẩm cho cách mạng; che chở, giúp đỡ cán bộ nằm vùng; hoặc khi bị địch bắt, người cao tuổi đã kiên quyết bảo vệ cách mạng, nhất định không khai báo...
Ngày nay, người cao tuổi không chỉ thực hiện mà còn trở thành tấm gương tuyên truyền có sức lan tỏa mạnh mẽ. Hơn lúc nào hết, người cao tuổi đã và đang có sức ảnh hưởng lớn đến thế hệ trẻ. Họ chính là lá cờ đầu dẫn dắt các thế hệ đi theo con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội của đất nước.
Rất nhiều bậc lão thành cách mạng khi đã nghỉ hưu vẫn có những đóng góp to lớn cho thế hệ kế thừa những kinh nghiệm quý báu trong vai trò cố vấn; tham gia ý kiến trong việc hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước; đóng góp trong công cuộc giữ gìn và phát triển những giá trị về thuần phong mỹ tục...
Đặc biệt, trong những năm gần đây, lớp người cao tuổi đã là lực lượng không thể thiếu trong các phong trào Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Tiếng nói các cụ có ảnh hưởng rất lớn đến mọi cuộc vận động Nhân dân thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước ở cơ sở.
Quan tâm, chăm sóc người cao tuổi đó là một truyền thống đạo đức của dân tộc, đồng thời đó cũng là trách nhiệm, nghĩa vụ. Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng xác định: “Phát huy trí tuệ, kinh nghiệm sống, lao động, chiến đấu của người cao tuổi trong xã hội, cộng đồng và gia đình.Tiếp tục xây dựng gia đình kiểu mẫu, “Ông bà, cha mẹ mẫu mực, con cháu thảo hiền, vợ chồng hòa thuận, anh chị em đoàn kết, thương yêu nhau”. Kính trọng, bảo vệ và chăm sóc người cao tuổi. Bảo trợ, giúp đỡ người cao tuổi gặp khó khăn, cô đơn không nơi nương tựa”.
Người cao tuổi là những người đã xây nên nền móng xã hội hòa bình, độc lập, tự chủ cho chúng ta hôm nay. Vì thế cần tiếp tục nâng cao nhận thức và trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp và toàn xã hội đối với người cao tuổi; góp phần và tạo cơ hội phát huy trí tuệ, kinh nghiệm sống, lao động, chiến đấu của người cao tuổi. Như lời của Bác Hồ đã nói:
“Càng già, càng dẻo lại càng dai
Tinh thần gương mẫu chẳng nhường ai
Đôn đốc con em làm nhiệm vụ
Vuốt râu mừng xã hội tương lai
Tuổi già nhưng chí không già
Góp phần xây dựng nước nhà phồn vinh”.
* Quý vị và các bạn thân mến! Trong chuyên mục “Nhịp cầu tri thức” kỳ này, chúng tôi xin giới thiệu đến quý vị và các bạn 03 tài liệu sau:
1. Quyển sách “Phụ nữ Việt Nam có một thời như thế” do Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản năm 2024. Với 383 trang, sách giới thiệu tới bạn đọc 36 lá thư thời chiến được tuyển chọn từ hàng nghìn lá thư hiện đang lưu giữ tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, góp phần làm rõ, tôn vinh những phẩm chất tốt đẹp, sức mạnh tinh thần, lý tưởng sống cao đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong những năm tháng diễn ra hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ của dân tộc ta. Chúng ta sẽ đọc được những bức thư của những người phụ nữ nổi tiếng như nữ tướng Nguyễn Thị Định, bà Nguyễn Thị Thập, chị Võ Thị Thắng, liệt sĩ Võ Thị Tần, liệt sĩ - bác sĩ Đặng Thùy Trâm... Hay những bức thư của những người trí thức trẻ như y sĩ Nguyễn Thị Ngọc Toản, nhà văn Thanh Hương… và những bức thư được viết bởi những người bà, người vợ, người mẹ bình thường, những cô y tá, y sĩ, dân quân du kích, thanh niên xung phong… Nhưng tất cả những người phụ nữ ấy đều “hiện lên” như những “bông hoa thép”, họ đã sống và chiến đấu với một sức mạnh tinh thần to lớn, vượt qua mọi khó khăn gian khổ với niềm tin bất diệt vào chiến thắng. Đây chính là những minh chứng sâu sắc về tình yêu gia đình, tình yêu lứa đôi hòa quyện với tình yêu quê hương đất nước, góp phần làm nên những trang sử hào hùng của dân tộc Việt Nam. Các bạn hãy tìm đọc quyển sách để cảm nhận sâu sắc về những con người đi qua cuộc chiến, đặc biệt thêm tự hào về truyền thống của phụ nữ Việt Nam, từ đó ra sức học tập, làm việc đóng góp vào sự phát triển của đất nước. Sách hiện đang được giới thiệu và phục vụ tại Thư viện thành phố Cần Thơ với số ký hiệu phân loại: 959.7043082 / PH500N; PHÒNG MƯỢN: MG.011494; MG.011495
2. Quyển sách “Dạy con về tài chính” của tác giả Joline Godfrey do Nguyễn Tư Thắng dịch, nhà xuất bản Thanh Hoá xuất bản năm 2021. Sách gồm 206 trang giới thiệu về 10 kỹ năng tài chính cơ bản mà trẻ cần sở hữu. Đó là: Cách tiết kiệm; Để được trả công xứng đáng; Chi tiêu một cách khôn ngoan; Nói chuyện về tài chính; Cách sống trong phạm vi ngân sách; Phương pháp đầu tư; Thực hành tinh thần doanh nhân; Kiểm soát nợ nần; Sử dụng tiền bạc để thay đổi thế giới; Trở thành công dân toàn cầu. Những kỹ năng này như một chiếc áo giáp, giúp trẻ đương đầu với những thách thức của cuộc sống. Những bài tập thực hành đi kèm có độ phức tạp tăng dần theo độ tuổi, sẽ giúp bạn thoải mái hơn khi trò chuyện với con cái về tiền bạc. Đọc quyển sách phụ huynh sẽ có được những lời khuyên thẳng thắn giúp con trẻ đưa ra những quyết định tài chính phù hợp với thu nhập, giá trị và khát vọng của gia đình. Sách được Thư viện thành phố Cần Thơ phục vụ bạn đọc với mã số ký hiệu phân loại: 332.024 / D112C; PHÒNG MƯỢN: MA.025771; MA.025772; PHÒNG ĐỌC TỔNG HỢP: DV.060987
3. Quyển sách “Nghề tự do thời công nghệ” do Mai Duyên biên soạn, dày 210 trang, Nhà xuất bản Dân trí ấn hành năm 2021, nội dung gồm 4 chương: Chương 01 giới thiệu những hiểu biết cần thiết về nghề tự do trong thời đại công nghệ: Nghề tự do là gì?; lộ trình đi đến quyết định để trở thành người làm nghề tự do; những lợi thế và khó khăn có thể gặp; những kỹ năng cần có khi làm nghề tự do;… Chương 02 trình bày các phương pháp quản lý thời gian và công việc khi làm nghề tự do: Lập thời gian biểu cụ thể và chi tiết; rèn luyện thói quen, tính kỷ luật và tập trung; tham khảo các phương pháp quản lý thời gian và công việc của người thành công;… Chương 03 trình bày các phương pháp quản lý nguồn thu nhập tự do hiệu quả: Mở một tài khoản tự do tài chính; thiết lập quỹ dự phòng cá nhân; học cách thiết lập ngân sách; học cách lựa chọn chi ưu tiên,… Chương 04 giới thiệu các việc làm tự do tiềm năng thời công nghệ: Gia sư trực tuyến; marketing online; cộng tác viên viết bài online; thiết kế đồ họa website;…
Quyển sách “Nghề tự do thời công nghệ” là cẩm nang cẩm nang dành cho người bắt đầu khởi nghiệp hay đang làm công việc tự do. Sách đang được phục vụ tại Thư viện thành phố Cần Thơ với ký hiệu phân loại: 331.7 / NGH250T; PHÒNG MƯỢN: MA.025510; MA.025511.
Quý vị và các bạn thân mến! Chương trình phát thanh “Văn hóa đọc và cuộc sống” của Thư viện thành phố Cần Thơ đến đây xin tạm dừng. Quý vị và các bạn có thể nghe lại nội dung chương trình trên Cổng Thông tin điện tử Thư viện TP. Cần Thơ, tại http://www.cantholib.org.vn. Cám ơn quý vị và các bạn đã chú ý theo dõi. Xin chào tạm biệt và hẹn gặp lại!
